ตอนที่นั่งเครื่องบินแล้วเข้าเมฆหรือเข้าใกล้ฟ้าแลบ แปร๊บ ๆ
เคยรู้สึกกลัวไหมครับ
มันจะเป็นอันตรายอย่างไรหรือเปล่า
เครื่องบินจะเป็นอะไรไหม
ฟ้าผ่า หรือ Lightning strike นั้นมีความรุนแรงมากไหม
เมื่อกระทบกับเครื่องบิน
ผู้โดยสารจะเป็นอันตรายหรือไม่
แล้วเครื่องบินจะเป็นอะไรหรือเปล่า
เรื่องนี้ขอเฉลยตามนี้ครับ
Lightning แบบที่อยู่บนฟ้า วิ่งไปมาระหว่างก้อนเมฆ ปกติแล้วนักบินจะไม่บินเข้าไปอย่างแน่นอนครับ
แต่บางครั้ง Lightning Strike นั้น อาจจะวิ่งเข้าหาเครื่องบินได้โดยไม่ต้องบินเข้าไปอยู่ในเมฆก้อนที่กำลัง active แค่เฉียดเข้าไปมันก็วิ่งมาได้ถ้าเราดันไปอยู่เป็นสะพานเชื่อมระหว่างความต่างศักย์ของเมฆสองก้อน
ส่วน lightning strike ที่วิ่งลงสู่พื้นนั้น มันก็มีโอกาสเกิดขึ้นอยู่แล้วตามปกติของเมฆฝนฟ้าคะนองทั่ว ๆ ไป ที่เกิดบนสนามบิน ทางสนามบินจะประกาศห้ามทำงานในลานจอด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บหากมีฟ้าผ่าลงมาที่สนามบิน หรือที่ตัวเครื่องบิน
ถ้าเครื่องบินบินระดับอยู่บนฟ้าสูง ๆ Lightning Strike มักจะกระทบที่ส่วนหัวของเครื่องบินเป็นส่วนใหญ่ (Nose Section หรือ Nose Radome) และกระแสไฟฟ้าจะไหลออกไปที่ปลายปีก หรือชายปีก หรือ ที่ส่วนท้ายของเครื่องบิน การเกิดขึ้นเป็นเวลาเสี้ยวของวินาทีเท่านั้น ความรุนแรงก็มีทั้งมากและน้อย
แต่ที่แน่นอนที่สุดคือ เครื่องบินจะไม่เป็นอะไรมาก และผู้โดยสารจะต้องปลอดภัย เพราะมันเป็นข้อบังคับในการผลิตเครื่องบินว่าต้องสามารถทำการบินต่อไปได้เมื่อถูกฟ้าผ่าครับ
ในกูเกิล อาจจะเป็นภาพน่ากลัวว่า ฟ้าผ่าเครื่องเป็นรูขนาดใหญ่ แบบนั้นไม่เกิดเวลาที่บินสูงๆ
น่าจะเกิดที่พื้น หรือบินใกล้พื้น เป็นการที่ฟ้าผ่าลงพื้น (Cloud-to-ground) แต่เครื่องบินดันไปอยู่เป็นตัวกลางระหว่างก้อนเมฆกับพื้น
ถ้าเป็นฟ้าผ่าระหว่างบินอยู่สูง ไม่ออกมาเป็นรูใหญ่ขนาดนั้นครับ โอกาสน้อยมาก แต่ก็อาจจะทำให้เครื่องบินเป็นรอยไหม้ได้เช่นกันนะครับ เครื่องบินสามารถบินต่อไปได้อย่างปลอดภัย โดยที่นักบินต้องทำการตรวจสอบว่าระบบต่าง ๆ เป็นปกติหรือไม่ ส่วนใหญ่อุปกรณ์ที่อาจจะได้รับผลกระทบอาจเป็นพวกที่ต้องใช้ไฟฟ้า เป็นอุปกรณ์ที่ไม่ใช่อุปกรณ์หลักในการบิน เพราะอย่างที่บอกว่า ผู้ผลิตต้องสร้างระบบและอุปกรณ์ที่ทนต่อผลกระทบจากฟ้าผ่าในที่สูงๆได้
ส่วนตัวแล้ว ผมบินมายี่สิบกว่าปี โดนฟ้าผ่าไป สองถึงสามครั้งครับ ครั้งที่แรงมาก ๆ คือ ตอนนั้นบินขึ้นจากสนามที่โอ๊คแลนด์ ประเทศนิวซีแลนด์ มีแสงวาบ เข้าที่ด้านหน้า ครั้งหนึ่งซ้าย ครั้งหนึ่งขวา ตอนมันกระทบกับเครื่องบิน เสียงดังมากครับ เหมือนมีคนเอาอะไรหนัก ๆ มาทุบเครื่องบินอย่างแรงและเร็ว
ตู้มมมมมม….
ประมาณนั้น เครื่องบินก็ไม่เป็นอะไรนะครับ มีรอยไหม้นิดหน่อย แต่นักบิน (ผมเอง) จะหูอื้อไปชั่วขณะ หลังถูกฟ้าผ่า นักบินต้องทำการลงบันทึกให้ช่างทำการตรวจสอบความเสียหายก่อนจะปล่อยให้เครื่องไปบินต่อ
เตือนนักบินด้วยกันสักนิดครับ
อย่าหาว่าสอนเลย ถือเป็นการแลกเปลี่ยนความรู้ล่ะกัน
อย่าเข้าใกล้หรืออยู่ระหว่างหมู่ของ active cell เพราะเราอาจเป็นตัวกลางเชื่อมมันพอดี 🙁
และถ้าบินเข้าสภาพอากาศที่มีฟ้าแลบมาก ๆ โดยเฉพาะเวลากลางคืน ให้เปิดไฟสว่างในห้องนักบิน
เพราะถ้าฟ้าแลบ หรือฟ้าผ่ามาที่เครื่องเรา มันจะสว่างมาก ตาเราจะปรับไม่ทันและทำให้ตาเราพร่ามัวเป็นเวลานาน การบินจะไม่ปลอดภัยครับ
