เวลาเปลี่ยนแบบเครื่องบิน นักบินต้องไปเรียนหนังสือเรื่องของทฏษฏี และการทำความเข้าใจระบบต่าง ๆ ของเครื่องบิน อาทิ ระบบฐานล้อ ระบบเบรค ระบบเครื่องยนต์ ระบบการจ่ายน้ำมันเชื่อเพลิง ระบบควบคุมการบังคับเครื่องบิน ระบบไฮดรอลิก ระบบไฟฟ้า ระบบปรับอุณหภูมิและความดันอากาศ ระบบอัตโนมัติต่าง ๆ และระบบการนำทางหรือนำร่อง ฯลฯ
นักบินก็จะเริ่มเข้าฝึกเพื่อทำความเข้าใจภาคปฏิบัติเกี่ยวกับการทำงานจริงของระบบต่าง ๆ ของเครื่องบินและการแก้ปัญหาระบบนั้น ๆ เมื่อมีความผิดปกติ โดยการฝึกนั้นจะแบ่งออกเป็นสองส่วนใหญ่ ๆ คือ
Fixed Base Simulation (FBS) กับ Full Flight Simulation (FFS)
FBS เป็นการฝึกกับเครื่องฝึกบินจำลอง โดยไม่มีการใส่ระบบจำลองการเคลื่อนที่ของเครื่องบิน (motion) การฝึกส่วนนี้เพื่อเป็นการฝึกความเข้าใจกับระบบต่าง ๆ แบบเสมือนจริง
ส่วน FFS นั้น เป็นการจำลองระบบการเคลื่อนที่หรือเคลื่อนไหวของเครื่องบินเข้าไปด้วย (FBS+motion) เพื่อให้นักบินได้รับรู้ถึงอาการหรือท่าทางของเครื่องบินที่เปลี่ยนไปด้วย เช่น ถ้าบังคับเลี้ยวขวา เมื่อเครื่องบินเอียงปีกขวา
นักบินก็จะรู้สึกถึงการเอียงนั้นด้วย
FFS จึงเป็นการจำลองสถานการณ์จริง เพื่อเน้นให้นักบินรับรู้ถึงสภาวะของการเกิดปัญหา และทำความคุ้นเคยกับเหตุการณ์นั้น จะได้รู้วิธีการแก้ปัญหาได้อย่างถูกต้อง และทันท่วงที
Full Flight Simulator จึงเป็นการฝึกนักบินเสมือนการบินบนเครื่องบินจริง ๆ
Flight Simulator หรือ ศัพท์เทคนิคอีกคำ คือ Flight Simulation Training Device (FSTD) นั้น แบ่งออกได้เป็นหลาย class ซึ่ง class สูง ๆ นั้น เทียบเท่ากับการบินเครื่องบินจริง ๆ คือมีการแสดงภาพที่เหมือนจริงเมื่อเครื่องบินเคลื่อนที่ และมี motion
FSTD นั้น จะต้องมีการรับรองอย่างเป็นทางการจากผู้ผลิต และให้การรับรองจากกรมการบินฯ ของแต่ละประเทศที่นักบินในสังกัดจะเข้าฝึกในเครื่องฝึกนั้น ๆ
เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการฝึกทั้งหลายตามตารางที่กำหนดแล้ว
ก็ถึงคราวต้องทำการทดสอบกับเครื่องบินตัวเปล่าไม่มีผู้โดยสาร ซึ่งเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการผ่านการฝึกกับเครื่องบินแบบนั้น ๆ เราเรียกตรงนี้ว่า การทำ School Flight เพื่อให้ได้การรับรองความสามารถในการบังคับเครื่องบินรุ่นที่ฝึกมา เราเรียกว่า ได้รับ type rating
อย่างกรณีของผมก็คือ Aircraft type B737-800 ซึ่งจะถูกพิมพ์เพิ่มเข้าไปใน Pilot License
การทำ school flight จึงเป็นการเช็คขั้นสุดท้าย ก่อนที่จะไปปฏิบัติงานบนเครื่องบินที่มีผู้โดยสารจริง ๆ แต่ก็จะต้องบินกับครูฝึกภาคอากาศอีกระยะหนึ่ง เรียกว่าเป็น route introduction
หลังจากนั้น ก็จะออกบินเดี่ยว ไปบินกับใครก็ได้ ไม่จำเป็นต้องบินกับ flight instructor
การทำ school flight นั้นคือการทดสอบว่า สามารถบินเครื่องบินได้อย่างปลอดภัย โดยมีการทำการขึ้นลงสนามหลาย ๆ รอบ และมีการจำลองสภาวะเครื่องยนต์ดับในระหว่างบินด้วย
สำหรับเครื่องฝึกบินจำลองรุ่นใหม่ ๆ นั้น สามารถทำการบินได้เสมือนจริงจนสามารถทำ school flight ได้โดยไม่ต้องใช้เครื่องบินจริงเหมือนในอดีต ซึ่งเรื่องนี้ ทาง CAAT ยังไม่ได้รับรองวิธีการหรือขั้นตอนการทำ school flight ด้วย simulator แต่ก็หวังว่าคงจะมีมาตรการออกมารองรับในเร็ววันนี้
